Hormoonspiraal

Het hormoonspiraal is een betrouwbare anticonceptiemethode en biedt 5 jaar bescherming tegen zwangerschap. Een hormoonspiraal is een klein, T-vormig spiraaltje dat in de baarmoeder wordt geplaatst. Daar geeft het dagelijks een kleine hoeveelheid hormoon af (levonorgestrel). Er zijn twee hormoonspiraaltjes op de markt: de Mirena en de Kyleena.

Hoe werkt het?

Een hormoonspiraal beschermt je tegen zwangerschap door:

• Het slijm in het baarmoederhalskanaal wordt ‘taaier’, waardoor zaadcellen er moeilijker doorheen kunnen.
• Door de afgifte van het hormoon levonorgestrel in de baarmoeder kunnen zaadcellen hier niet normaal bewegen en functioneren. Dit verkleint de kans op een bevruchting.
• Het baarmoederslijmvlies (dit is de ‘binnenbekleding’ van de baarmoeder) wordt niet of nauwelijks opgebouwd. Hierdoor kan, als er toch een bevruchting plaatsvindt, een bevrucht eicel zich niet innestelen.
• Door de aanwezigheid van het spiraaltje in de baarmoeder kan een bevruchte eicel niet innestelen in het baarmoederslijmvlies.
• Bij sommige vrouwen wordt de eisprong onderdrukt. Als er geen eicel vrijkomt, kan er ook geen bevruchting plaatsvinden.

Effect op je menstruatie

Door de afgifte van het hormoon in de baarmoeder wordt het baarmoederslijmvlies niet meer opgebouwd en worden je menstruaties vaak lichter en minder pijnlijk. Het kan wel tot een half jaar duren voordat je dit effect merkt. In de eerste maanden na het plaatsen van het spiraaltje kan je tussentijds bloedverlies hebben. In het begin kan dit langdurig zijn, waardoor het lijkt alsof je menstruatie enkele weken aanhoudt. Na zo’n drie tot zes maanden neemt dit af tot maar enkele dagen bloedverlies per maand. Met een hormoonspiraal kan je zelf geen invloed uitoefenen op de timing van je menstruatie omdat je deze niet kunt overslaan, verschuiven of uitstellen.

Bijwerkingen

Het hormoon levonorgestrel wordt rechtstreeks in de baarmoeder afgegeven, waardoor er minder van dit hormoon nodig is in vergelijking met de pil. De hoeveelheid hormoon die in het bloed en dus de rest van het lichaam komt, is ongeveer 20 tot 60 maal minder dan bij de anticonceptiepil. Door deze plaatselijke werking hebben Mirena en Kyleena maar weinig bijwerkingen. Veranderingen in het lichaamsgewicht, klachten als hoofdpijn, misselijkheid, gespannen borsten en stemmingsveranderingen kunnen voorkomen, maar ze verminderen of verdwijnen meestal na verloop van tijd.

Onderaan het spiraaltje zitten twee dunne draadjes, die nodig zijn om het later weer te kunnen verwijderen. Jijzelf of je partner kunnen het spiraaltje zelf niet voelen tijdens het vrijen. Soms zijn de draadjes te voelen; mocht dit een probleem zijn, neem dan contact op met je arts of verloskundige om de draadjes korter af te laten knippen.

Hormoonspiraal en borstvoeding

Mirena en Kyleena kunnen veilig worden gebruikt terwijl je borstvoeding geeft.

Wat is het verschil tussen Mirena en Kyleena?

Er zijn een aantal verschillen tussen Mirena en Kyleena:

Hoeveelheid hormoon

Het Kyleena spiraal bevat minder hormoon dan Mirena, ongeveer de helft minder. Maar als je kijkt naar de hoeveelheid hormoon die er dagelijks in de baarmoeder wordt afgegeven, dan is dat bij Kyleena maar zo'n 15-20% minder dan bij Mirena. Desondanks lijken de hormonale bijwerkingen van beide spiralen gelijk. Ook de betrouwbaarheid van Kyleena en Mirena is nagenoeg gelijk (rond de 99,8%).

Grootte van het spiraal

De Kyleena is net iets kleiner van formaat dan de Mirena. Ook heeft Kyleena een iets smallere inbrenghuls. Vooral voor vrouwen die nog geen kinderen hebben gekregen kan dat een voordeel zijn.

Effect op de menstruatie

Een jaar na het plaatsen van Mirena is ongeveer 75% van de vrouwen nog maar licht ongesteld gedurende twee dagen per maand, terwijl 20% van de vrouwen helemaal geen bloedverlies meer heeft. Mogelijk is dit effect van het verminderen van de menstruatie bij Kyleena iets kleiner, omdat Kyleena minder hormonen bevat. Maar heb jij van jezelf een lichte/normale menstruatie? Dan is de invloed op de menstruatie bij Kyleena en Mirena waarschijnlijk gelijk.

• Download de folder over Mirena
• Download de folder over Kyleena

Plaatsing

Een Mirena of Kyleena kan worden ingebracht door de verloskundige tijdens het spiralenspreekuur bij PUUR. Een week na de plaatsing ben je beschermd tegen zwangerschap. Gebruik tot die tijd een ander anticonceptiemiddel. Lees bij spiraaltje plaatsen tips vooraf aan het plaatsen van een spiraaltje en hoe het plaatsen in zijn werk gaat.

Verwijderen

Het verwijderen van een spiraal is een eenvoudige handeling. Door met een tangetje aan de draadjes te trekken kan een arts of verloskundige nagenoeg pijnloos het spiraaltje verwijderen. Je kunt daarna meteen weer zwanger worden.

Kosten

Het plaatsen van een spiraaltje wordt door de meeste zorgverzekeraars vergoed, maar gaat soms van je eigen risico af. Kijk hiervoor in je polisvoorwaarden. De kosten voor de aanschaf van het spiraaltje betaal je veelal zelf:

• Plaatsen of verwijderen van een spiraal: € 67,01 (tarief 2021)
• Mirena: € 147,47
• Kyleena: € 153,91

Meer informatie

• www.anticonceptie.nl
• www.spiraalplaatsen.nl