Miskraam

Bij één op de vijf zwangerschappen (20%) treedt er in het eerste trimester (tot 14 weken) vaginaal bloedverlies op. Dit wordt door veel vrouwen als verontrustend ervaren en dan wordt er al snel gedacht aan een miskraam. Toch is bij maar slechts de helft hiervan sprake van een miskraam.

Onschuldig bloedverlies

Er zijn een aantal onschuldige situaties waarin bloedverlies kan optreden. Er is dan geen sprake van een miskraam. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

  • Innestelingsbloeding: Door de ingroei van het vruchtje in het baarmoederslijmvlies kan er een bloeding optreden. Dit gebeurt meestal tussen de vierde en zesde week.
  • Contactbloeding: Zodra je zwanger bent zijn de cellen aan de buitenkant van de baarmoedermond extra gevoelig. De baarmoedermond bevindt zich in de vagina. Door mechanische druk kunnen deze cellen snel gaan bloeden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren na gemeenschap (vrijen), persen op harde ontlasting, lichamelijke belasting, veel hoesten.
  • Overige oorzaken: Als je aambeien hebt kan het zijn dat het bloedverlies hiervan afkomstig is. Ook een onopgemerkt snijwondje na het scheren is weleens de oorzaak. Soms heeft iemand bloedingen zonder dat de zwangerschap in gevaar is, maar is er geen duidelijke reden aan te wijzen.

Hoe herken ik een miskraam?

Het verloop van een miskraam is bij iedereen anders. Maar meestal begint het met vaginaal bloedverlies dat in hoeveelheid toeneemt. De bloeding kan binnen enkele uren tot dagen toenemen en kortdurend (6-12 uur) hevig zijn. Dit kan gepaard gaan met weeënachtige pijn, of hevige menstruatiepijnen. Ook kan iemand stolsels of stukjes weefsel (baarmoederslijmvlies) verliezen.

Het verlies van het vruchtje is niet altijd duidelijk zichtbaar. Nadat het zwangerschapsweefsel is afgestoten zal het bloedverlies en de buikpijn afnemen. Het bloeden na een miskraam kan zelfs twee tot drie weken duren, maar meestal is het binnen zo'n tien dagen gestopt.

Wanneer moet ik de verloskundige bellen?

Als je vaginaal bloedverlies hebt, ga dan bij jezelf na of het mogelijk één van de onschuldige oorzaken (zie bovenstaand) zijn. Is dit niet het geval, of ben je erg ongerust, neem dan contact op met je verloskundige. Bel in ieder geval bij:

  • Ruim bloedverlies. Dat wil zeggen zoals bij (meer dan) een gewone menstruatie.
  • Veel buikpijn / krampen
  • Koorts, meer dan 38 graden Celsius.

Indien nodig zal de verloskundige een afspraak voor je maken voor een echo.

Echo

De echoscopiste kan vaststellen of de zwangerschap intact is, of dat er sprake is van een miskraam. Meestal wordt er een inwendige (vaginale) echo gedaan. Dit zijn de mogelijke uitslagen:

  • De echo is goed: Vanaf ongeveer 6 weken is het mogelijk om de hartslag te zien van het embryo. Het vaststellen van hartactie maakt de kans op een miskraam een stuk lager, dus dat is gunstig. Maar ondanks een goede echo is een miskraam nog niet helemaal uit te sluiten. Dit betekent dat de zwangerschap op het moment van de echo intact is, maar wil niet zeggen dat het zo blijft. Indien nodig zal de echo enkele weken later worden herhaald.
  • De echo is niet goed: Als de zwangerschapsholte groter is dan 20 mm, en/of het embryo langer is dan 5 mm, dan is bij een intacte zwangerschap altijd hartactie te zien. Wanneer de echoscopiste moet vast stellen dat dit niet zo is, dan is er onvermijdelijk sprake van een miskraam.
  • De echo is onduidelijk: Als iemand nog heel pril zwanger is (voor de 6e / 7e week), kan het zijn dat het hartje nog moet gaan beginnen met kloppen. De echoscopiste ziet dan geen hartactie, maar kan niet vast stellen of er sprake is van een miskraam. De echo zal dan binnen enkele weken worden herhaald.

Wanneer de echoscopiste geen zwangerschap kan vaststellen die in de baarmoeder is ingenesteld, dan bestaat de mogelijkheid van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, EUG genoemd (Extra Uterine Graviditeit). Een EUG is erg zeldzaam, en het vaststellen ervan is lastig. Wanneer er een vermoeden bestaat op een EUG dan zal je worden doorverwezen naar de gynaecoloog voor nader onderzoek.

Verdriet

Hoe mensen omgaan met de verwerking van een miskraam is per persoon verschillend. Een miskraam is meestal het verlies van een gewenste zwangerschap. Soms hebben vrouwen vooraf al geen goed gevoel over de zwangerschap, zeker als er sprake was van bloedverlies. De echo bevestigt dan het voorgevoel. Voor anderen is het slechte nieuws als een donderslag bij heldere hemel. Hoe dan ook, neem tijd voor verwerking, geef je verdriet de ruimte. Praat er over met mensen in je omgeving. Tien procent van alle zwangerschappen eindigt in een miskraam, dus er zijn meer “lotgenoten” in je eigen omgeving dan je zou denken. Veel vrouwen vinden het prettig om gedurende de miskraamperiode zich ziek te melden voor het werk. Bij een miskraam voelen veel vrouwen zich schuldig en vragen zich af of iets in hun handelen de miskraam zou hebben veroorzaakt. Deze gevoelens zijn meestal onterecht. Nee, je krijgt geen miskraam van een paracetamol, stress, vrijen, een boodschappenkrat tillen of dat ene wijntje. De oorzaak van een miskraam is in veruit de meeste gevallen een (spontane, niet erfelijke) afwijking in de chromosomen van het embryo. Het embryo zou dan nooit kunnen uitgroeien tot een gezonde baby.

Wat te doen bij een miskraam?

Na het vaststellen van een miskraam zijn er een paar opties:

  • Een spontaan verloop afwachten.
  • De miskraam opwekken met medicijnen.
  • Een curettage laten verrichten.

Onderstaand wordt iedere optie uitgelegd. De genoemde voor- en nadelen zullen per persoon misschien verschillend worden ervaren.

Een spontaan verloop afwachten

Nadat met de echo is vastgesteld dat er sprake is van een miskraam kan er worden afgewacht tot de miskraam vanzelf plaats zal vinden. Binnen twee weken na de echo is bij 60% van de vrouwen het bloedverlies op gang gekomen. Het is medisch verantwoord om zeker twee tot drie weken af te wachten. Voordelen hiervan zijn dat de miskraam in de eigen omgeving kan worden doorgemaakt, en het verdriet thuis kan worden beleefd. Het is het meest natuurlijk en zo worden de complicaties van medische ingrepen vermeden. Een nadeel is de emotionele belasting en dat je zwangerschapsklachten (zoals misselijkheid) nog kunnen blijven. Ook bestaat er de kans dat je alsnog een curettage nodig hebt, wanneer de miskraam niet (volledig) is doorgezet of bij overmatig bloedverlies.

De miskraam opwekken met medicijnen

Het medicijn Misoprostol veroorzaakt baarmoedersamentrekkingen, waarna in 90% van de gevallen de miskraam zal optreden. Dit medicijn is oorspronkelijk bedoelt voor maag- en darmproblemen. Het bleek ook zeer geschikt voor verloskundige doeleinden maar is hier desondanks niet voor geregistreerd. Bij het opwekken van de miskraam met Misoprostol tabletten is de kans op complicaties net zo laag als bij het afwachten van een spontaan verloop. Het voordeel is dat de miskraam in de eigen omgeving kan worden doorgemaakt, en het verdriet thuis kan worden beleefd. Een nadeel is de emotionele belasting en dat je zwangerschapsklachten (zoals misselijkheid) nog kunnen blijven. Ook bestaat er de kans dat je alsnog een curettage nodig hebt, wanneer de miskraam niet (volledig) is doorgezet of bij overmatig bloedverlies.

Een curettage laten verrichten

Een curettage is een medische ingreep uitgevoerd door een gynaecoloog. Het zwangerschapsweefsel wordt operatief uit de baarmoeder verwijderd met een zuigcurette of een schrapertje. Deze ingreep gebeurt onder volledige narcose tijdens een dagopname. Als je een curettage wilt dan zal de verloskundige je verwijzen naar een gynaecoloog. Meestal is een afspraak mogelijk binnen twee tot vijf dagen. Je krijgt dan eerst een informerend voorgesprek met een arts, en daarna met de anesthesist. Daarna zullen ze met je afspreken wanneer de ingreep wordt verricht. Het gehele traject, van verwijzing door je verloskundige tot aan de curettage, neemt al snel 1 tot 1,5 week in beslag. Het voordeel is dat een curettage 99% effectief is en het heeft een relatief controleerbaar verloop. De nadelen liggen op het vlak van medische complicaties, zoals infectie, beschadiging (perforatie) van de baarmoeder, incomplete curettage, narcose risico's en kans op verklevingen (die weer nadelig zijn voor je vruchtbaarheid).

Het maken van je keuze

Na het echoscopisch vaststellen van de miskraam zal je verloskundige telefonisch contact met je opnemen en je helpen bij het maken van je keuze. Maak zo nodig voorafgaand aan dit telefoontje een lijstje met je vragen, zodat zij die voor je kan beantwoorden. Neem de tijd om over je keuze na te denken, er is geen haast bij. Ook kan je, als je dat liever wilt, een afspraak maken voor een gesprek op de praktijk.

Belangrijk om te weten

Er zijn een aantal dingen waar je op moet letten als je een miskraam hebt:

  • Je mag paracetamol gebruiken tegen de buikpijn. Neem altijd twee tabletten per keer. Je mag maximaal 3000 tot 4000 mgr. per 24 uur. Dus dat is 3 of 4 keer twee tabletten van 500 mgr. Gebruik liever geen Ibuprofen.
  • Om infectie tegen te gaan mag je geen gemeenschap hebben zolang het bloedverlies duurt. Ook een bad wordt afgeraden. Gebruik geen tampons, maar gewoon maandverband.
  • Bij bijzonderheden of vragen kan je contact opnemen met de dienstdoende verloskundige op het spoednummer.
  • Bel altijd in geval van:
    • Te veel bloedverlies, meer dan drie maandverbanden per uur.
    • Klachten zoals duizeligheid, flauwvallen, sterretjes zien in combinatie met ruim bloedverlies.
    • Koorts meer dan 38 graden Celsius.
    • Te veel buikpijn ondanks paracetamol.
    • Als je weet dat je bloedgroep D-rhesus negatief is, meld dit dan bij je verloskundige. Soms is het dan nodig dat je een injectie krijgt met rhesus-antistoffen.

Na de miskraam

Het bloedverlies na een miskraam of curettage kan 2 tot 3 weken duren. Meestal word je weer ongesteld zo'n vier tot zes weken later. Je kan dan ook weer zwanger worden. Wanneer het bloeden na de miskraam langer aanhoudt dan drie weken, of je bent na 8 weken nog niet ongesteld geworden (en je bent niet opnieuw zwanger), dan kan het zijn dat er wat miskraamweefsel in de baarmoeder is achter gebleven. Dit kan met een echo worden bekeken. Het beoordelen van het verloren weefsel/vruchtje tijdens de miskraam is niet zinvol en kan weinig zeggen over de compleetheid van de miskraam.

Meerdere miskramen

Sommige vrouwen hebben meer dan eens een miskraam. In dat geval is het mogelijk om verder onderzoek te doen naar eventuele achterliggende oorzaken. Iemand die twee miskramen heeft gehad kan onderzoek laten doen naar de chromosomen van haarzelf en haar partner. Gekeken wordt of één van beiden drager is van een translokatiechromosoom. Bij vrouwen die meer dan twee miskramen hebben gehad kan de gynaecoloog nader bloedonderzoek doen of echoscopisch onderzoek van de baarmoeder en eierstokken.

Een volgende zwangerschap

Als je één miskraam hebt meegemaakt dan is de kans op herhaling in een volgende zwangerschap niet of nauwelijks verhoogd. Dus ongeveer 10%. Positief bekeken is dat dus 90% kans op een goede zwangerschap! Na een miskraam is je vruchtbaarheid gelijk aan daarvoor. Er is medisch niets op tegen om na een miskraam en/of curettage direct weer zwanger te worden. Echter veel vrouwen vinden het prettig om in ieder geval één menstruatie af te wachten voordat ze weer zwanger willen worden. Het geeft een bevestiging dat de miskraam compleet was en dat "alles het weer doet". Denk ook bij een volgende zwangerschap aan het gebruik van foliumzuur. Ben je een roker? Probeer dan te stoppen met roken, want rokende vrouwen maken vaker een miskraam mee dan vrouwen die niet roken. Ook het gebruik van alcohol kan het zwanger worden nadelig beïnvloeden. Heb jij overgewicht? Bekijk dan eventueel samen met een voedingsdeskundige eens naar jou leefstijl. Overgewicht vergroot de kans op een miskraam. 

Meer informatie

Vroege echo Bloedverlies tijdens de zwangerschap Zwangerschapsklachten

Heb je vragen? Stel ze aan verloskundige Margo!

Of bekijk onze andere contactgegevens

 

Maak kennis met alle verloskundigen:

Team Roze

Team Blauw