Pijnstilling tijdens de bevalling

Bevallen doet pijn. Daar kan niemand omheen. Bijna alle vrouwen ervaren de ontsluitingsweeën als pijnlijk; samentrekkingen van de baarmoederspier die ervoor zorgen dat de baarmoedermond zich opent.
De uitdrijvingsweeën zorgen samen met het persen voor de geboorte van je kindje. Deze weeën worden door sommigen als pijnlijk ervaren. Anderen zien het als een opluchting na urenlang weeën hebben moeten wegzuchten.
Hoe je het ook went of keert, elke bevalling is anders. De duur en de mate van de pijn tijdens een bevalling is wisselend. Daar komt nog bij dat iedere zwangere de pijn anders ervaart of er anders mee omgaat.

Natuurlijke pijnstilling

Endorfine

Er zijn verschillende manier die je kunnen helpen om om te gaan met de pijn tijdens de bevalling. Je kan bijvoorbeeld ademhalings- en ontspanningsoefeningen doen om de weeën op te vangen. Cursussen tijdens de zwangerschap, zoals zwangerschapsyoga of Samen Bevallen kunnen je hierbij helpen. Ook douchen, massages, verandering van houding en beweging kunnen de pijn verminderen. Daarnaast werkt een rustige en ontspannen sfeer positief. Het is belangrijk dat je voor een plek kiest waar jij je het meest op je gemak voelt; thuis of in het ziekenhuis. Als je ontspannen bent, maakt je lichaam het hormoon endorfine aan. Dit is een natuurlijke vorm van pijnstilling waardoor de weeën minder pijnlijk aanvoelen. De tegenhanger van endorfine is het hormoon adrenaline en heeft ook een tegengesteld effect. Als je bijvoorbeeld angstig bent of je op een plek bent waar je je niet prettig voelt, maar je het hormoon adrenaline aan, waardoor je minder goed met de pijn van de weeën om kan gaan. Het is dus belangrijk om ervoor te zorgen dat je ontspant, op een manier die voor jou het best is. Denk ook aan gedempte lampen of een muziekje als je dit prettig vindt.

GeboorteTENS

Een pijnstillingsvorm tijdens de bevalling is de geboorteTENS. TENS staat voor Transcutaneous Elektrische Neuro Stimulatie. Het is een apparaatje dat door middel van elektronische prikkels pijnverlichting kan geven. Via twee elektrodes uit het apparaat geven de vier plakkers op je rug een prettige tinteling. Een boost-knop op het apparaatje kan tijdens de weeën worden geactiveerd waardoor de pijn prikkeloverdracht wordt geblokkeerd den ervoor zorgt dat je minder pijn ervaart.

Voordelen van de geboorteTENS

  • Makkelijk in gebruik
  • Niet schadelijk voor jou of je baby
  • Je kunt blijven rondlopen
  • Zowel te gebruiken bij een thuis- of ziekenhuisbevalling
  • Intensiteit van de elektronische prikkels kun je zelf bepalen
  • Werkt voornamelijk bij rugweeën

Nadelen van de geboorteTENS

  • Het is niet te combineren met bad of douche
  • Het helpend effect wordt door elke vrouw anders ervaren

Wanneer je de geboorteTENS zou willen gebruiken, kan je er eentje lenen via PUUR. Wij vragen hier €25 borg voor. De kosten voor de stickers/elektrodes zijn €15 en zijn voor eigen rekening. Soms wordt de geboorteTENS vergoed door de zorgverzekering en kan je er zelf een bestellen. In de polisvoorwaarden van je verzekering staat of dit wordt vergoed.

Voor meer informatie kun je terecht op de website: www.geboorteTENS.nl

Mogelijkheden voor pijnbestrijding in het ziekenhuis

Wanneer je tijdens de bevalling de weeën als te pijnlijk ervaart kan je kiezen voor pijnbestrijding. Er zijn verschillende vormen van pijnbestrijding in het ziekenhuis:

  • Remifentanil
  • Epiduraal (ruggenprik)
  • Pethidine
  • Lachgas

Op het moment dat je pijnbestrijding wenst gaan we naar het ziekenhuis. Daar wordt eerst een hartfilmpje (CTG) van de baby gemaakt van minimaal 30 minuten. Een goede conditie van de baby is een voorwaarde voor elke vorm van pijnbestrijding. Na dit hartfilmpje wordt er een inwendig toucher verricht om te kijken op hoeveel centimeter ontsluiting je zit. Dit zal mede bepalen welke vormen van pijnbestrijding de beste keuze zal zijn, hier wordt in overleg met jou een keuze in gemaakt. De gynaecoloog zal vanaf daar de zorg voor de bevalling van ons overnemen. 

Remifentanil

Remifentanil is een morfineachtige pijnstiller die via een infuus in een lage dosis wordt toegediend. Het is krachtige dan pethidine en is ook sneller uit het lichaam verdwenen. Het zorgt ervoor dat de scherpe randjes van de wee worden gehaald. Je voelt de wee nog wel. Remifentanil wordt pas toegediend na 6 centimeter ontsluiting omdat de werking van remifentanil na een paar uur minder wordt. 

Toediening

Via een infuus in je hand of onderarm komt remifentanil door middel van een pompje rechtstreeks in je bloedvaten terecht. Hierdoor heeft het snel effect: Ongeveer een minuut. Je krijgt zelf een knopje waar je op kan drukken om de pijnstilling toe te dienen. Je bepaalt zelf wanneer en hoevaak je op de knop drukt. De pomp staat zo ingesteld dat je jezelf niet kan overdoseren.

Voordelen

  • Het kan in elk ziekenhuis, op elk tijdstip worden toegediend 
  • Het werkt snel, al na één minuut
  • Aansluiten van de pomp gebeurd op de kamer, je hoeft hiervoor niet naar de operatiekamer

Nadelen

  • Het kan alleen gegeven worden in het ziekenhuis. Dit houdt in dat een gynaecoloog je bevalling zal begeleiden.
  • De bijwerkingen kunnen slaperigheid, misselijkheid of jeuk zijn.
  • De pijnstillende werking wordt na een paar uur minder. Dit komt doordat je lichaam snel aan deze stof went.
  • Het kan ervoor zorgen dat je minder goed ademhaalt. Je krijgt daarom een sensor om je vinger die het zuurstofgehalte in je bloed meet. Het eerste half uur zal er een arts op de kamer blijven, om alles goed in de gaten te houden. Hierna is je lichaam al tot een bepaalde hoogte aan de morfine gewend, en wordt alles vanaf een afstandje gemonitord.
  • Het kan invloed hebben op je ademhaling en de hoeveelheid zuurstof in je bloed. Aangezien je kindje via jou zuurstof krijgt, kan dit ook effect hebben op je kindje. Daarom is het belangrijk dat de conditie van je kindje geregistreerd wordt met een hartfilmpje (CTG).

Ruggenprik (Epiduraal)

De ruggenprik, of in medische termen de epiduraal, is de meest effectieve vorm van pijnbestrijding. Het heeft echter ook de meeste nadelen en mogelijke complicaties. Een ruggenprik kan al vanaf vroeg in de bevalling worden gebruikt. 

Toediening

Er wordt minstens een half uur een hartfilmpje gemaakt, om de conditie van je kindje en die van jou in kaart te brengen. Ook wordt er een infuus geprikt, zodat je extra vocht krijgt toegediend. Door een anesthesioloog wordt de huid in de rug verdoofd. Hierna wordt via een naald een dun slangetje ingebracht. Na het correct inbrengen en controleren, wordt de naald verwijderd. Dit slangetje blijft zitten en wordt goed vastgeplakt. Het medicijn wat voor de pijnstilling zorgt, wordt door dit slangetje ingespoten. Hierna wordt er een pomp op aangesloten. Deze zorgt ervoor dat er constant en zolang als het nodig is een verdovend medicijn wordt toegediend.
Na een kwartier tot half uur na het inspuiten van het verdovend medicijn, ga je hier iets van merken. Het is niet dat je helemaal geen pijn meer voelt, maar je zal zeker merken dat de sterkte van de pijn flink afneemt. Als je volledige ontsluiting hebt wordt de pomp uitgezet. Zo kun je de persweeën beter voelen en meepersen, om je baby geboren te laten worden.
Het plaatsen neemt gemiddeld een uur in beslag. In het Spaarne Gasthuis ziekenhuis ben je tijdens het plaatsen van de epiduraal in de voorbereidingskamer van het operatiekamercomplex. Je partner mag hier niet bij aanwezig zijn en zal wachten op de verloskamers. Een verpleegkundige zal bij je zijn.

Voordelen

  • Meest effectieve vorm van pijnbestrijding
  • Het kan in elk ziekenhuis, op elk tijdstip worden toegediend. Doordat de anesthesioloog de ruggenprik moet zetten kan het wel zijn dat je bij drukte hier even op zal moeten wachten. 

Nadelen

  • Het kan alleen worden gegeven in het ziekenhuis. Dit houdt in dat een gynaecoloog je bevalling zal begeleiden.
  • Tijdens het plaatsen moet je stilzitten, ook als een wee komt.
  • Na het plaatsen mag je niet meer rondlopen, omdat de kracht in de beenspieren is verminderd.
  • Je voelt de aandrang om te plassen minder. De blaas zal worden geleegd met een slangetje (katheter)
  • Veel zwangeren hebben medicijnen nodig om weeën te stimuleren, omdat deze niet frequent of sterk genoeg zijn om voldoende ontsluiting te krijgen na het krijgen van een ruggenprik.
  • Het persen kan langer duren, waardoor je een grotere kans hebt op een kunstverlossing; een vacuümextractie of keizersnede.

Eventuele complicaties

  • Een bijwerking is dat je koorts kan krijgen. We weten dan niet of dit komt door de ruggenprik of door een infectie. In dit geval wordt er met je besproken om antibiotica te nemen tijdens de bevalling. Deze antibiotica komt voor een deel ook terecht bij je kindje. Daarnaast zal je kindje na de geboorte worden onderzocht door de kinderarts.
  • Je kan de eerste dagen na de bevalling heftige hoofdpijn hebben.
  • Je bloeddruk kan dalen. Voordat de ruggenprik wordt gegeven, krijg je extra vocht via een infuus in je arm. Je bloeddruk wordt regelmatig gecontroleerd.
  • In zeldzame gevallen kan er een bloeding in de epidurale ruimte of een hersenvliesontsteking ontstaan. Hierdoor kan er tijdelijk in het ergste geval blijvende schade ontstaan, zoals gevoelsstoornissen, spierziekte of zelfs een blijvende verlamming.

Pethidine-injectie

Pethidine is een morfine-achtig medicijn met een pijnstillend effect. De ergste pijn wordt minder en vaak kan je je daardoor meer ontspannen tussen de weeën door. Sommige vrouwen soezen weg of vallen zelfs in slaap. 

Toediening

Het wordt alleen gegeven tijdens de ontsluitingsfase. Echter niet meer aan het eind van deze fase, vlak voor de uitdrijving. Dit is vanwege de eventuele bijwerkingen voor het kind en omdat je zelf nog te diep in slaap kan zijn om actief mee te persen. Soms wordt pethidine gecombineerd met een slaapmiddel, zoals bijvoorbeeld phenergan of normison.

Dit wordt toegediend via een injectie in je bil of bovenbeen. Het werkt binnen een kwartier tot een half uur. Het middel is twee tot vier uur lang werkzaam.

Voordelen

  • Pethidine kan in elk ziekenhuis, op elk tijdstip worden toegediend (mits drukte in het ziekenhuis dit toelaat)
  • Ongeveer 50% van de vrouwen is tevreden over het pijnstillende effect
  • Het heeft invloed op je bewustzijn, je kan er slaperig van worden, of zelfs in slaap vallen. Dat kan prettig zijn als je moe bent van de weeën. Het zorgt er dan voor dat je even kan uitrusten.
  • Het kan soms verlichting geven als je moet wachten op het plaatsen van een ruggenprik

Nadelen

  • Het kan alleen toegediend worden in het ziekenhuis. Dit houdt in dat een gynaecoloog je bevalling zal begeleiden.
  • Ongeveer 50% van de vrouwen ervaart het niet als pijnstillend
  • Zeker in de actieve fase van de ontsluiting ervaren zwangeren het effect niet als pijnvermindering. Dit komt onder andere doordat de weeën in de actieve fase steeds heviger worden. De pijn vermindert dan niet, maar was wellicht zonder pethidine juist toegenomen.
  • Je kan misselijk, suf en slaperig worden. Het kan dan zijn dat je de geboorte minder bewust meemaakt.
  • Je mag niet rondlopen, omdat je makkelijker valt als je slaperig bent
  • Het gaat door de placenta naar je kindje, waardoor je kindje ook suf kan worden en minder gaat bewegen. Daarom is het belangrijk dat de conditie van je kindje wordt geregistreerd met een hartfilmpje (CTG).
  • Je kindje kan direct na de geboorte meer moeite hebben met ademhalen. Dit komt voornamelijk voor als de pethidine vrij kort voor de geboorte is gegeven. Indien dit het geval is, wordt je kindje direct na de geboorte meegenomen om extra zuurstof te geven om de ademhaling (beter) op gang te helpen. Het kan nodig zijn dat er een kinderarts ter plaatse komt.

Lachgas

Lachgas is een mengsel van 50% zuurstof en 50% distikstofoxide. Het is een kleurloos gas met een lichtzoete smaak en geur. Door het verdunnen van het lachgas wordt het effect minder heftig en is het een vriendelijk middel om in te zetten tijdens de bevalling. Als je het gas inademt, daalt je bewustzijn. Je blijft volledig bij bewustzijn, maar wordt een beetje high, waardoor de pijn wordt onderdrukt.

Toediening

Je geeft jezelf tijdens een wee lachgas via een mondneusmasker. Je doet een kapje over je neus en mond, je hangt een kingmaker om en ademt het gas in. Na de wee haal je het kapje weg en de toediening van het medicijn stopt vanzelf.

Voordelen

  • Het werkt snel, al na één minuut
  • Het helpt je ontspannen en zorgt dat je de pijn beter kan verdragen
  • Er hoeft geen hartfilmpje gemaakt te worden.
  • Het kan ook in bad gebruikt worden
  • Je maakt de bevalling bewust mee
  • Het is snel weer uit je lichaam
  • Het heeft geen bijwerkingen voor de baby

Nadelen

  • Toediening kan alleen in het ziekenhuis. Dit houdt in dat een gynaecoloog je bevalling zal begeleiden.
  • Alrijne ziekenhuis (Leiderdorp) en Spaarne Gasthuis (Haarlem) hebben deze optie niet. Alleen in het Amstelland ziekenhuis (Amstelveen) is deze optie in elke verloskamer aanwezig
  • Je kan misselijk, duizelig of slaperig worden.
  • Je kunt niet rondlopen door de apparatuur van het lachgas
  • Het heeft een matige pijnstillende werking
  • Het is alleen bruikbaar in de actieve fase van de bevalling. Je moet er goede weeën voor hebben en er moet een goede vordering zijn van de ontsluiting
Wanneer bel je ons? Thuisbevalling Poliklinische bevalling

Heb je vragen? Stel ze aan verloskundige Elvira!

Of bekijk onze andere contactgegevens

 

Maak kennis met alle verloskundigen:

Team Roze

Team Blauw